Në Shkup sot, drejtuesit e operatorëve të transmetimit të energjisë elektrike të Maqedonisë së Veriut dhe Kosovës, doc. dr. Burim Latifi nga MEPSO dhe Shaban Neziri nga KOSTT, nënshkruan memorandum bashkëpunimi për forcimin e bashkëpunimit ndërkufitar dhe zhvillimin e rrjetit të transmetimit të energjisë elektrike.

Memorandumi vë theks të veçantë në projektin strategjik për ndërtimin e një linje të re interkonektive të tensionit të lartë 400 kV nga Tetova deri në Prizren, i cili është në përputhje me objektivat e BE-së për tranzicionin energjetik deri në vitin 2050 dhe është nominuar si kandidat për rritjen e kapaciteteve transmetuese përmes platformës evropiane të planifikimit të ENTSO-E.

Aktualisht, Maqedonia e Veriut dhe Kosova kanë vetëm një interkoneksion, por sipas analizave të ENTSO-E, në rajonin e Evropës Juglindore nevojitet një rritje e konsiderueshme e kapaciteteve të transmetimit – të paktën dyfish, e në disa raste edhe më shumë. 

Projekti përfshin gjithashtu edhe investime shtesë në rrjetin vendas të transmetimit, siç është ndërtimi i një stacioni të ri transformator 400/110 kV në Tetovë dhe linjave të reja të transmetimit 400 kV nga Tetova drejt Ohrit dhe drejt Shkupit.

“Nënshkrimi i këtij memorandumi është një hap i rëndësishëm në forcimin e bashkëpunimit tonë rajonal dhe zhvillimin e rrjetit të transmetimit të energjisë elektrike. Projekti për linjën 400 kV Tetovë-Prizren jo vetëm që do të rrisë kapacitetin dhe sigurinë e sistemit, por do të mundësojë edhe një shkëmbim më të madh të energjisë elektrike, duke inkurajuar investime të reja në burime të rinovueshme të energjisë (BRE)”, tha Latifi.

Sa i përket përfitimeve, si Latifi, ashtu edhe Neziri ranë dakord se projekti, si për të dy vendet ashtu edhe për rajonin, do të krijojë një infrastrukturë rajonale të transmetimit me kapacitet më të lartë, shkëmbim më të madh ndërkufitar të energjisë elektrike, forcim të korridorit energjetik Lindje–Perëndim, përmirësim të sigurisë dhe fleksibilitetit të sistemit, si dhe nxitje për investime të reja në burimet e ripërtëritshme të energjisë (BRE).

“Ky memorandum e konfirmon bashkëpunimin ndërmjet Kosovës dhe Maqedonisë së Veriut dhe përkushtimin tonë të përbashkët për krijimin e një infrastrukture moderne dhe të sigurt energjetike. Me këtë projekt, ne forcojmë ndërlidhjen energjetike në rajon dhe kontribuojmë në realizimin e objektivave energjetike të Ballkanit Perëndimor”, shtoi Neziri.

Aktualisht projekti është në fazën e planifikimit dhe përgatitjes teknike, ndërsa fillimi i ndërtimit do të varet nga sigurimi i fondeve financiare dhe nga harmonizimi i nevojshëm me të gjitha palët e përfshira.

Kalimi në energjinë e gjelbër dhe investimet në infrastrukturë nuk janë më një opsion, por një investim në të ardhmen e vendit, në pavarësinë energjetike, qëndrueshmërinë dhe konkurrueshmërinë, theksoi drejtori i përgjithshëm i SHA MEPSO, Burim Ljatifi, në Forumin e tetë me radhë të Energjisë në Maqedoni – MEF 2025. Duke e ditur se prodhimi i energjisë së rinovueshme është shpesh i ndryshueshëm dhe i paparashikueshëm, ky proces është veçanërisht sfidues – tha ai – dhe për të menaxhuar këto efekte, sistemit i nevojitet stabilitet, fleksibilitet dhe investime intensive.

Deri më tani, Shoqëria ka regjistruar mbi 80 aplikime për lidhjen e burimeve të energjisë së rinovueshme në rrjetin e transmetimit, me një kapacitet të përgjithshëm prej 9.000 MW. Në afat të shkurtër, vlerësohet se sistemi ynë mund të integrojë deri në 1.500 MW energji të rinovueshme. Flekibiliteti është siguruar përmes 200 MW rezervave sistemore për balancim të përshtatshëm. Në përgjithësi, rrjeti i transmetimit është i zhvilluar mirë në aspektin topologjik, por në rajonet ku janë të përqendruara burimet e mundshme të energjisë së rinovueshme, rrjeti lokal i transmetimit nuk ka kapacitet të mjaftueshëm – theksoi Ljatifi në panelin ku u diskutua për financimin e ambicies energjetike.

Përmes planifikimit të kujdesshëm dhe strategjikisht të saktë, MEPSO menaxhon me sukses dy nga proceset më kritike për të ardhmen energjetike të vendit – sigurimin e stabilitetit të sistemit elektroenergjetik dhe integrimin dinamik të burimeve të energjisë së rinovueshme.

Këto procese paralele janë të ndërlikuara dhe kërkojnë një shkallë të lartë koordinimi, ekspertizë teknike dhe udhëheqje vizionare. Për arritjen e këtyre qëllimeve janë të domosdoshme: mekanizma të qëndrueshëm dhe afatgjatë financiarë, transformim teknologjik i infrastrukturës dhe bashkëpunim intensiv rajonal. Kreditë, grantet dhe ndihma teknike janë forca shtytëse e procesit të integrimit të burimeve të rinovueshme dhe sigurisë energjetike rajonale. Në këtë drejtim, qëllimet tona janë konkrete: modernizimi dhe digjitalizimi i rrjetit, rritja e kapaciteteve për ndërlidhje ndërkufitare, integrimi i tregut të energjisë elektrike dhe përgatitja teknologjike dhe institucionale për të pranuar një vëllim më të madh të burimeve të rinovueshme. Kjo nuk është vetëm një mision teknik – tha ai – por një detyrim strategjik ndaj së ardhmes së vendit dhe rajonit, theksoi Ljatifi në margjinat e forumit energjetik MEF 2025.

Forumi MEF 2025 bashkon në një vend institucionet qeveritare, ekspertë vendas dhe të huaj të energjisë, përfaqësues të industrisë, sektorit civil dhe organizatave ndërkombëtare – me një qëllim të përbashkët: të përcaktohet një rrugë e qëndrueshme, e drejtë dhe ekologjikisht përgjegjëse për zhvillimin energjetik të Ballkanit Perëndimor.

ShA MEPSO paralajmëron fermerët që gjatë   sezonit të ujitjes dhe korrje-vjeljes që të jenë veçanërisht të kujdesshëm gjatë trajtimit të pajisjeve për ujitje, makinerive bujqësore dhe pajisjeve shtesë bujqësore pranë linjave energjetike të rrjetit të transmetimit. Është jashtëzakonisht e rëndësishme që fermerët t'i përmbahen udhëzimeve si në vijim:

- Mos drejtoni autokombajna ose makineri të tjera të fuqishme bujqësore nën përçues

- Mos instaloni sisteme tubacionesh për ujitje nën  litarët  përçues në traset e largpërçuesve

- Mos i ngrini (vertikalisht) tubat metalikë të sistemeve të ujitjes nën përçuesit e linjave të transmetimit, sepse metali është përçues i energjisë elektrike.

- Mos i vendosni spërkatësit e ujitjes nën kabllot përçues  dhe në korridoret e sigurisë të largpërçuesve  të rrjetit të transmetimit. Kontakti i  fiskajave të ujit me litarët përçues  mund të jetë fatal për njerëzit që janë nën trasën e larpërçuesve

- Mos digjni kashtë pranë largpërçuesve  sepse rrezikohet besueshmëria e sistemit elektroenergjetik.

Gjithashtu, apelojmë tek peshkatarët sportivë që të kenë kujdes të veçantë në trajtimin e shufrave të peshkimit pranë largpërçuesve, ndërsa   qytetarët të mos kryejnë punime ndërtimore në trasat e largpërçuesve, nën linjat e transmetimit të energjisë.

Le të jemi të përgjegjshëm dhe të kujdesemi për jetën tonë dhe jetën e të tjerëve!

Mos e komprometoni besueshmërinë e sistemit elektrotransmetues!

Sot dhe nesër, ShA  MEPSO është nikoqiree  seminarit strategjik dhe takimit të 109-të të Komitetit për zhvillim të sistemeve elektroenergjetike evropiane, që mbahen nën patronazhin e ENTSO-E (Shoqata evropiane e operatorëve të sistemeve të transmetimit të energjisë elektrike).

Këto dy ditë, Shkupi është qendra e dialogëve strategjikë për të ardhmen e rrjeteve elektroenergjetike, për inovacionet dhe planifikimin e infrastrukturës – një vend ku ekspertët udhëheqës energjetik  evropian përcaktojnë drejtimet e ardhshme të zhvillimit të rrjetit elektroenergjetik.

Këto ngjarje zhvillohen në një moment kyç për tranzicionin energjetik të Evropës – në kohën e revizionimit  të rregullores TEN-E dhe zhvillimit të të ashtuquajturit “Grids Package”.

Në fokusin e diskutimeve teknike dhe strategjike të nivelit të lartë janë: progresi i TYNDP 2026, analizat për sigurinë e furnizimit (ERAA), si dhe identifikimi i nevojave sistemore dhe investimeve të reja.

Qëllimi është i përbashkët: avancimi i vizionit energjetik evropian përmes shkëmbimit të njohurive, koordinimit të politikave dhe planifikimit të sinkronizuar drejt një sistemi më të qëndrueshëm, më  fleksibil dhe më të integruar elektroenergjetik.

Jemi mbledhur këtu,  jo vetëm si profesionistë nga e gjithë Evropa, por edhe si partnerë të përkushtuar në formësimin e së ardhmes së infrastrukturës energjetike. Në një sistem gjithnjë e më kompleks dhe të ndërlidhur elektroenergjetik, rëndësia e planifikimit të koordinuar të rrjetit evropian nuk mund të mbivlerësohet.

Tranzicioni drejt një sistemi energjetik  të sigurt dhe fleksibil kërkon një vizion të përbashkët – dhe, më e rëndësishmja, veprim të përbashkët.

Mënyra se si i planifikojmë rrjetet tona të transmetimit sot, do të përcaktojë se sa me efikasitet do t’i përballojmë sfidat e së nesërmes – tha në hapje të takimit drejtori general I ShA MEPSO, Burim Latifi.

Komiteti për zhvillim të sistemit (SDC) ka një rol kyç në harmonizimin e planeve nacionale dhe rajonale për transmetimin e energjisë në një vizion të përbashkët pan-evropian – me qëllim krijimin e një rrjeti inteligjent, fleksibil, të gatshëm për sfidat e së ardhmes dhe për integrimin masiv të energjisë së rinovueshme.